Ο αυτισμός είναι μια δια βίου αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει όλους τους τομείς της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού. Επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το παιδί επικοινωνεί και συσχετίζεται με τους άλλους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω του.
Είναι ένα φάσμα διαταραχών, πράγμα που σημαίνει ότι παρόλο που οι άνθρωποι με αυτισμό έχουν δυσκολίες σε συγκεκριμένους τομείς, κάθε κατάσταση είναι ξεχωριστή και επηρεάζει τον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν ανεπάρκειες στην γλωσσική επικοινωνία, στην κοινωνικότητα και στην φαντασία ενώ συχνά έχουν εμμονή στην σταθερότητα και την ομοιομορφία. Συχνά είναι και τα προβλήματα συμπεριφοράς που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να πάρουν την μορφή ακραίων συμπεριφορών. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ευαισθησία ή και υπερβολική ανοχή σε ήχους, γεύσεις, μυρωδιές, φώτα ή χρώματα καθώς και σε διάφορες υφές επιφανειών και αντικειμένων.
Ο αυτισμός δεν είναι σπάνιος. Εκτιμάται πως 1 στα 166 παιδιά γεννιέται μέσα στο φάσμα του αυτισμού. Τα συμπτώματα του αυτισμού γίνονται συνήθως αντιληπτά ακόμη και από τα δύο πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού. Μερικά άτομα με αυτισμό καταφέρνουν να ζήσουν σχεδόν ανεξάρτητα την ζωή τους, άλλα όμως μπορεί να χρειαστούν δια βίου ειδική υποστήριξη. Η έρευνα έχει δείξει ότι όσο γρηγορότερα αρχίζει η παρέμβαση, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για την καλύτερη ένταξη των παιδιών στην κοινωνία.
Το σύνδρομο Asperger είναι και αυτό ένα είδος αυτισμού. Τα άτομα με σύνδρομο Asperger έχουν συχνά φυσιολογική ή και πάνω από τον μέσο όρο νοημοσύνη. Έχουν λιγότερα προβλήματα στον λόγο, ωστόσο αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες στο να καταλαβαίνουν και να επεξεργάζονται την γλώσσα. Ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον κόσμο, συχνά τα φέρνει σε αντίθεση με τους συμβατικούς (της πλειοψηφίας) τρόπους σκέψης, συναισθηματικής έκφρασης και συμπεριφοράς. Έτσι, πολλές φορές χρειάζονται επαγγελματική βοήθεια για να βρουν τον τρόπο να προσαρμοστούν στον κόσμο έτσι όπως είναι, και ακόμα να χρησιμοποιήσουν τις ιδιαίτερες ικανότητες τους δημιουργικά.
Ζώντας με τον αυτισμό. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;
Ο αυτισμός είναι μια νευροβιολογίκη αναπτυξιακή διαταραχή που τα αίτια της είναι ακόμα άγνωστα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούμε να παρέμβουμε στην αιτία που προκαλεί τον αυτισμό και έτσι να καταφέρουμε να τον γιατρέψουμε. Έγκυρες όμως διεθνείς επιστημονικές μελέτες των τελευταίων 30 χρόνων έχουν φέρει στο προσκήνιο μια αποτελεσματική μέθοδο αντιμετώπισης του αυτισμού την λεγόμενη Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς(ΕΑΣ), γνωστή και ως Applied behavior Analysis(ABA), η οποία αποδεδειγμένα αυξάνει την λειτουργικότητα των παιδιών παρεμβαίνοντας θεραπευτικά σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης του παιδιού. Στην γλώσσα, στην επικοινωνία, στην κίνηση, στην κοινωνικοποίηση, στο συναίσθημα και στο παιχνίδι.
Συγκεκριμένα πρόκειται για ένα εντατικό, θεραπευτικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα, προσαρμοσμένο ειδικά και ξεχωριστά στις ανάγκες του κάθε παιδιού που στόχο έχει να διδάξει γλώσσα, γνωστικές δεξιότητες, δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης όπως τουαλέτα, ντύσιμο και φαγητό, κινητικές δεξιότητες, παιχνίδι και κοινωνική συμπεριφορά. Διδάσκονται συστηματικά όλες οι δεξιότητες που χρειάζεται να κατακτήσει ένα παιδί για να ενταχθεί στην κοινωνία. Επίσης, για την προαγωγή της επικοινωνίας διδάσκονται και εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας, όπως το PECS (Σύστημα επικοινωνίας μέσω ανταλλαγής εικόνων).
Το μοντέλο που χρησιμοποιούμε.
Τα παιδιά με αυτισμό χρειάζονται συνεχή και συστηματική παρέμβαση για να καταφέρουν να ενταχθούν επιτυχώς στην κοινωνία. Η έρευνα έχει δείξει πως όσο νωρίτερα αρχίζει η παρέμβαση τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για καλύτερη ένταξη του παιδιού αλλά και για την επίτευξη μακροπροθέσμων αποτελεσμάτων. Συνεπώς η παρέμβαση πρέπει ιδανικά να αρχίζει όσο το δυνατόν νωρίτερα. Από την στιγμή που οι γονείς παρατήσουν πως η ανάπτυξη του παιδιού έχει αργήσει ή ότι δεν έχει πάρει την αναμενόμενη πορεία είναι καλό να συμβουλεύονται έγκαιρα τον ειδικό ώστε να αρχίσει το θεραπευτικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
ο συγκεκριμένο πρόγραμμα βασίζεται σε μια στενή συνεργασία του ειδικού με τον γονιό και σχεδιάζεται με τρόπο που να μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες της κάθε οικογένειας. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που συνδυάζει τις τεχνικές της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς με ένα αναπτυξιακό, εξατομικευμένο και βασισμένο στο συναίσθημα μοντέλο.
Η εκπαιδευτική και θεραπευτική διαδικασία διεξάγεται είτε στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του γραφείου μας, είτε στον χώρο του παιδιού, όπου οι θεραπευτές χρησιμοποιούν τις επιστημονικές τεχνικές της ΕΑΣ μέσα σε ένα ζεστό για το παιδί περιβάλλον. Παράλληλα παρέχονται υπηρεσίες ένταξης στον χώρο του σχολείου. Με αυτόν τον τρόπο παρέχουμε ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό πρόγραμμα που στόχο έχει την γενικότερη καλυτέρευση του παιδιού στους τομείς της επικοινωνίας, της γνωστικής και της συναισθηματικοκοινωνικης του ανάπτυξης, εφόδια απαραίτητα για την ομαλή του ένταξη στην κοινωνία.